Hiện nay, ở Việt Nam các loài sinh vật ngoại lai, đặc biệt là các loài sinh vật ngoại lai xâm hại đã và đang đe dọa đến đa dạng sinh học nói chung và ở khu vực Hà Nội nói riêng. Sinh vật ngoại lai xâm hại là loài ngoại lai lấn chiếm nơi sinh sống hoặc gây hại đối với các loài sinh vật bản địa, làm mất cân bằng sinh thái tại nơi chúng xuất hiện và phát triển. Sinh vật ngoại lai xâm hại có mặt trong tất cả các nhóm phân loại chủ yếu, bao gồm các loài vi rút, nấm, tảo, rêu, dương xỉ, thực vật cao, động vật không xương sống, cá, lưỡng cư, bò sát, chim và thú,... Sự xâm lấn của sinh vật ngoại lai có thể dẫn đến sự tuyệt chủng của nhiều loài, tác động tiêu cực tới kinh tế - xã hội và sức khỏe của con người.
Sinh vật ngoại lai có thể xâm nhập vào Việt Nam bằng nhiều con đường khác nhau, như: theo con đường nhập khẩu có chủ đích phục vụ công tác nuôi, trồng, sản xuất, kinh doanh hoặc du nhập theo con đường tự nhiên và không chủ đích của con người. Nó có thể đi theo con đường tự nhiên như theo gió, dòng biển và bám theo các loài di cư, nhưng quan trọng hơn cả là do hoạt động của con người. Cùng với sự phát triển của giao thông vận tải và hoạt động thông thương, con người đã mang theo một cách vô tình hay hữu ý các loài sinh vật từ nơi này đến nơi khác, thậm chí đến những vùng rất xa quê hương của chúng. Nhiều loài được du nhập một cách có chủ ý cho các mục đích kinh tế, giải trí, khoa học nhưng do không được kiểm tra và kiểm soát tốt đã bùng phát và gây ra nhiều tác hại nặng nề. Trong thời gian gần đây, sinh vật ngoại lai xâm hại xuất hiện ngày càng nhiều và đã gây ảnh hưởng trực tiếp tới đa dạng sinh học, các ngành kinh tế, đặc biệt là các ngành nông, lâm, ngư nghiệp, như: loài ốc Bươu vàng, Rùa tai đỏ, Tôm càng đỏ, cây Mai dương,... đã trở thành những loài ngoại lai xâm hại nguy hiểm, tác động tiêu cực đến đa dạng sinh học, sự phát triển kinh tế và sức khỏe con người.
Với những lý do trên, Chi cục bảo vệ môi trường - Sở Tài nguyên và Môi trường Hà nội phối hợp với Trung tâm Tài nguyên môi trường và Biến đổi khí hậu xây dựng: “Atlat các loài ngoại lai trên địa bàn Thành phố Hà Nội” nhằm thống kê, đánh giá hiện trạng, thành phần loài, tập tính sinh học, khu vực phân bố trên địa bàn thành phố để các quận, huyện, xã , phường dễ dàng nhận biết để chủ động trong việc ngăn ngừa và kiểm soát các loại sinh vật ngoại lai trên địa bàn.
23.CÂY CÚC BÒ - Wedelia trilobata (L.) Hitchcock.)
Họ Cúc (Asteraceae Bercht. & J.Pres)
Tên khác: Cúc xuyến chi, Sài đất ba thùy; Loài Cây cúc bò theo thông tư 27 Thông tư liên tịch số 27/2013/TTLT-BTNMT-BNNPTNT ngày 26 tháng 9 năm 2013, ở phụ lục 2, có tên khoa học là Wedelia trilobata (L.) Hitchcock.) tuy hiện nay tên này đã trở thành tên đồng nghĩa của loài Sphagneticola trilobata (L.) Pruski) cùng họ Cúc, trong tài liệu này chúng tôi vẫn để tên loài theo thông tư 27.
Nguồn gốc: Trung Mỹ.
Đặc điểm hình thái:
Cây thảo, lâu năm, cao 10-15 cm. Thân cây mập, sần sùi hoặc có lông. Lá mọc đối, hơi mọng nước; cuống lá nhỏ hơn 5 mm; phiến hình bầu dục hoặc thuôn, đến 18 cm, thường có thùy hình tam giác và răng cửa to, có lông nhám hoặc thưa, đôi khi có vảy, gốc hình nêm, đỉnh nhọn. Cụm hoa đơn độc trên cuống thuôn dài; cánh hoa 4-8, sặc sỡ, màu vàng, 15-20 mm, 3- hoặc 4 răng. hoa nhiều, màu vàng, ca. 2 cm; tràng hoa 5-6 mm.
Đặc điểm sinh học, sinh thái:
Sinh học:
Hoa màu vàng. Cụm hoa đơn độc trên cuống thuôn dài; cánh hoa 4-8, sặc sỡ, màu vàng, 15-20 mm, 3- hoặc 4 răng. hoa nhiều, màu vàng, ca. 2 cm; tràng hoa 5-6 mm..
Sinh thái:
là loài sống ở những nơi tán mở, nhiều ánh sáng, đất bạc màu. Cây cúc bò chưa được ghi nhận có khả năng xâm hại vào các khu rừng có tán kín. Tại một số nơi, Cây cúc bò có thể mọc thành trảng cây bụi thuần loài lấn át thay thế rừng cây bản địa và đe dọa các loài đặc hữu. Mặc dù không gây tác động rõ rệt tới đa dạng sinh học nhưng các bụi cây này mọc dày đặc có thể làm cản trở giao lưu và kiếm ăn của các loài động vật...
Phương pháp phòng trừ:
Khi Cây cúc bò đã thiết lập được quần thể thì rất khó có thể tiêu diệt vì chúng có khả năng tái sinh mạnh mẽ sau khi chặt, do vậy biện pháp tỏ ra có hữu hiệu là sau khi nhổ bỏ thân cây rồi xử lý.
Loài này được liệt kê vào danh sách 100 loài sinh vật ngoại lai nguy hiểm nhất trên thế giới.
Phân bố:
Thế giới:Được ghi nhận là loài ngoại lai xâm hại ở các quốc gia thuộc vùng nhiệt đới.
Việt Nam:Phân bố rộng khắp trên cả nước
Hà Nội: Ba Vì, Chương Mỹ, Đan Phượng, Đông Anh, Gia Lâm, Hoài Đức, Mê Linh, Mỹ Đức, Phú Xuyên, Phúc Thọ, Quốc Oai, Sóc Sơn, Thạch Thất, Thanh Oai, Thanh Trì, Thường Tín, Ứng Hòa, thị xã Sơn Tây, Hoàng Mai, Long Biên, Bắc Từ Liêm, Nam Từ Liêm.
