Hiện nay, ở Việt Nam các loài sinh vật ngoại lai, đặc biệt là các loài sinh vật ngoại lai xâm hại đã và đang đe dọa đến đa dạng sinh học nói chung và ở khu vực Hà Nội nói riêng. Sinh vật ngoại lai xâm hại là loài ngoại lai lấn chiếm nơi sinh sống hoặc gây hại đối với các loài sinh vật bản địa, làm mất cân bằng sinh thái tại nơi chúng xuất hiện và phát triển. Sinh vật ngoại lai xâm hại có mặt trong tất cả các nhóm phân loại chủ yếu, bao gồm các loài vi rút, nấm, tảo, rêu, dương xỉ, thực vật cao, động vật không xương sống, cá, lưỡng cư, bò sát, chim và thú,... Sự xâm lấn của sinh vật ngoại lai có thể dẫn đến sự tuyệt chủng của nhiều loài, tác động tiêu cực tới kinh tế - xã hội và sức khỏe của con người.
Sinh vật ngoại lai có thể xâm nhập vào Việt Nam bằng nhiều con đường khác nhau, như: theo con đường nhập khẩu có chủ đích phục vụ công tác nuôi, trồng, sản xuất, kinh doanh hoặc du nhập theo con đường tự nhiên và không chủ đích của con người. Nó có thể đi theo con đường tự nhiên như theo gió, dòng biển và bám theo các loài di cư, nhưng quan trọng hơn cả là do hoạt động của con người. Cùng với sự phát triển của giao thông vận tải và hoạt động thông thương, con người đã mang theo một cách vô tình hay hữu ý các loài sinh vật từ nơi này đến nơi khác, thậm chí đến những vùng rất xa quê hương của chúng. Nhiều loài được du nhập một cách có chủ ý cho các mục đích kinh tế, giải trí, khoa học nhưng do không được kiểm tra và kiểm soát tốt đã bùng phát và gây ra nhiều tác hại nặng nề. Trong thời gian gần đây, sinh vật ngoại lai xâm hại xuất hiện ngày càng nhiều và đã gây ảnh hưởng trực tiếp tới đa dạng sinh học, các ngành kinh tế, đặc biệt là các ngành nông, lâm, ngư nghiệp, như: loài ốc Bươu vàng, Rùa tai đỏ, Tôm càng đỏ, cây Mai dương,... đã trở thành những loài ngoại lai xâm hại nguy hiểm, tác động tiêu cực đến đa dạng sinh học, sự phát triển kinh tế và sức khỏe con người.
Với những lý do trên, Chi cục bảo vệ môi trường - Sở Tài nguyên và Môi trường Hà nội phối hợp với Trung tâm Tài nguyên môi trường và Biến đổi khí hậu xây dựng: “Atlat các loài ngoại lai trên địa bàn Thành phố Hà Nội” nhằm thống kê, đánh giá hiện trạng, thành phần loài, tập tính sinh học, khu vực phân bố trên địa bàn thành phố để các quận, huyện, xã , phường dễ dàng nhận biết để chủ động trong việc ngăn ngừa và kiểm soát các loại sinh vật ngoại lai trên địa bàn.
- VIRÚT GÂY BỆNH CHÙN NGỌN CHUỐI - Banana bunchy top virus
Tên khác: Bệnh chùn đọt chuối, bệnh xoăn lá, bệnh đuôi gà,bệnh chuối dụt.
Nguồn gốc: Phát hiện lần đầu tại Hawaii, năm 1889.
Đặc điểm hình thái:
Cây chuối bị vi rút gây bệnh chùn ngọn chuối, sau khi bị lây nhiễm rệp muội, ở lá thứ hai sẽ xuất hiện một vài sọc xanh tối hoặc các chấm trên một số gân nhỏ ở dưới phiến lá. Các sọc tạo thành “hình móc” khi chúng lan vào gân giữa và rất dễ nhìn thấy ở mặt dưới của lá khi có ánh sáng chiếu qua. Các triệu chứng này đôi khi cũng có thể quan sát thấy ở cuống lá. Các lá tiếp sau lá thứ 2 khi còn đang cuốn có thể xuất hiện các sọc hơi trắng dọc theo các gân thứ cấp. Khi lá mở ra, các sọc này có màu xanh tối. Chiều dài và chiều rộng phiến lá của các lá kế tiếp bị bệnh ngắn và hẹp hơn so với lá bình thường. Mép lá bị bệnh thường bị cong ngược, vàng úa, khô, giòn và thẳng đứng hơn so với lá bình thường.
Đặc điểm sinh học, sinh thái:
Virút gây bệnh chùn ngọn chuối được lây truyền bởi loài rệp muội chuối (Pentalonia nigronervosa) và phát tán qua các vật liệu trồng trọt, không lây nhiễm qua con đường cơ học.
Rệp muội chuối (Pentalonia nigronervosa) là véctơ truyền bệnh chùn ngọn chuối, được phát hiện lần đầu tiên ở Úc vào năm 1925. Rệp muội chuối phân bố trên toàn thế giới. Chúng gây hại trên nhiều loài thuộc các họ: họ Chuối (Musaceae), họ Ráy (Ara-ceae), họ do ng riềng (Cannaceae), họ Gừng (Zingiberaceae),…
Rệp muội chuối được phát hiện nhiều trên phần thân ngầm dưới đất, vỏ ngoài và trên chồi non của cây. Số lượng rệp muội chuối giảm nhiều khi gặp điều kiện khô hạn.
Phương pháp phòng trừ:
Biện pháp phòng trừ rệp chuối có hiệu quả nhất là tiêu huỷ những cây bị bệnh và sử dụng nguyên liệu giống đã được kiểm tra virút. Sử dụng các loại thuốc trừ rệp để diệt trừ véctơ truyền bệnh.
Phân bố:
Thế giới:Một số nước ở châu Á, châu Phi, châu Mỹ và châu Đại dương.
Việt Nam: Một số tỉnh, thành phố như: Vĩnh Long (Long Hồ), Tây Ninh (Gò Dầu), Đồng Nai (Định Quán), Hà Nội,…
Hà Nội: Ba Vì, Chương Mỹ, Đan Phượng, Đông Anh, Gia Lâm, Hoài Đức, Mê Linh, Mỹ Đức, Phú Xuyên, Phúc Thọ, Quốc Oai, Sóc Sơn, Thạch Thất, Thanh Oai, Thanh Trì, Thường Tín, Ứng Hòa, thị xã Sơn Tây, Hà Đông, Hoàng Mai, Long Biên, Bắc Từ Liêm, Nam Từ Liêm.
