Hiện nay, ở Việt Nam các loài sinh vật ngoại lai, đặc biệt là các loài sinh vật ngoại lai xâm hại đã và đang đe dọa đến đa dạng sinh học nói chung và ở khu vực Hà Nội nói riêng. Sinh vật ngoại lai xâm hại là loài ngoại lai lấn chiếm nơi sinh sống hoặc gây hại đối với các loài sinh vật bản địa, làm mất cân bằng sinh thái tại nơi chúng xuất hiện và phát triển. Sinh vật ngoại lai xâm hại có mặt trong tất cả các nhóm phân loại chủ yếu, bao gồm các loài vi rút, nấm, tảo, rêu, dương xỉ, thực vật cao, động vật không xương sống, cá, lưỡng cư, bò sát, chim và thú,... Sự xâm lấn của sinh vật ngoại lai có thể dẫn đến sự tuyệt chủng của nhiều loài, tác động tiêu cực tới kinh tế - xã hội và sức khỏe của con người.
Sinh vật ngoại lai có thể xâm nhập vào Việt Nam bằng nhiều con đường khác nhau, như: theo con đường nhập khẩu có chủ đích phục vụ công tác nuôi, trồng, sản xuất, kinh doanh hoặc du nhập theo con đường tự nhiên và không chủ đích của con người. Nó có thể đi theo con đường tự nhiên như theo gió, dòng biển và bám theo các loài di cư, nhưng quan trọng hơn cả là do hoạt động của con người. Cùng với sự phát triển của giao thông vận tải và hoạt động thông thương, con người đã mang theo một cách vô tình hay hữu ý các loài sinh vật từ nơi này đến nơi khác, thậm chí đến những vùng rất xa quê hương của chúng. Nhiều loài được du nhập một cách có chủ ý cho các mục đích kinh tế, giải trí, khoa học nhưng do không được kiểm tra và kiểm soát tốt đã bùng phát và gây ra nhiều tác hại nặng nề. Trong thời gian gần đây, sinh vật ngoại lai xâm hại xuất hiện ngày càng nhiều và đã gây ảnh hưởng trực tiếp tới đa dạng sinh học, các ngành kinh tế, đặc biệt là các ngành nông, lâm, ngư nghiệp, như: loài ốc Bươu vàng, Rùa tai đỏ, Tôm càng đỏ, cây Mai dương,... đã trở thành những loài ngoại lai xâm hại nguy hiểm, tác động tiêu cực đến đa dạng sinh học, sự phát triển kinh tế và sức khỏe con người.
Với những lý do trên, Chi cục bảo vệ môi trường - Sở Tài nguyên và Môi trường Hà nội phối hợp với Trung tâm Tài nguyên môi trường và Biến đổi khí hậu xây dựng: “Atlat các loài ngoại lai trên địa bàn Thành phố Hà Nội” nhằm thống kê, đánh giá hiện trạng, thành phần loài, tập tính sinh học, khu vực phân bố trên địa bàn thành phố để các quận, huyện, xã , phường dễ dàng nhận biết để chủ động trong việc ngăn ngừa và kiểm soát các loại sinh vật ngoại lai trên địa bàn.
26.CHUA ME ĐẤT HOA VÀNG - Oxalis corniculata L.
Họ Chua Me Đất (Me Đất) –Oxalidaceae R.Br.
Tên khác: Chua me đất hoa vàng, Chua me ba chìa, Chua me, Rau chua me, Me đất nhỏ
Nguồn gốc: từ Châu Âu
Đặc điểm hình thái:
Cây hàng năm hoặc cây lâu năm, cao 10-20(50) cm. Thân bò, có lông thưa. Gốc có củ thuôn dài, đôi khi là gỗ; rễ nhiều tại các điểm tiếp xúc với đất; lá kèm nhỏ, hình chữ nhật. Lá nhỏ hoặc giả mọc vòng; cuống lá 1-8 (-13) cm; phiến lá mỏng, kích thước 0,3-1,8 × 0,4-2,3 cm, màu xanh hoặc màu đỏ tía. Cụm hoa dạng tán, (2-) 1-5 (-7) -hoa; cuống thường dài hơn so với cuống lá; lá bắc dạng thuôn, kích thước 2-4 × 1 mm. cuống 4-15 (-20) mm, nằm ngang trong quả. Đài thùy chữ nhật-thuôn dài, kích thước 3,5-5 × 1,2-2 mm, mép rang cưa, đặc biệt là ở đỉnh. Tràng hoa màu vàng sáng, hình chữ nhật hoặc bầu dục, kích thước 6-8 × 3-4 mm. Quả hình trụ dài, kích thước 8-25 × 2-3 mm, 5 cạnh. Hạt màu nâu đến nâu đỏ, 5-14 cho mỗi vị trí, hình bầu dục-hình chữ nhật, kích thước 1-1,5 × 0,8-1 mm, bị cắt ngang.
Đặc điểm sinh học, sinh thái
Sinh học:
Cây chua me đất hoa vàng là loài cây thảo nhỏ. Bộ rễ của loài này phát triển mạnh và mọc ra nhiều rễ sau khi cây bị chặt. Cây hàng năm hoặc cây lâu năm, cao 10-20(50) cm. Thân bò, có lông thưa. Gốc có củ thuôn dài, đôi khi là gỗ; rễ nhiều tại các điểm tiếp xúc với đất; lá kèm nhỏ, hình chữ nhật. Lá nhỏ hoặc giả mọc vòng; cuống lá 1-8 (-13) cm; phiến lá mỏng, kích thước 0,3-1,8 × 0,4-2,3 cm, màu xanh hoặc màu đỏ tía.
Chua me đất hoa vàng phân bố rộng nhờ khả năng thích ứng với nhiều điều kiện sinh thái khác nhau, mọc, phát triển trên nhiều loại đất khác nhau. chua me đất hoa vàng, phát triển nơi có nhiều ánh sáng mặt trời như ở nơi đất bỏ hoang, vùng bìa rừng.
Sinh thái:
Chua me đất hoa vàng có thể mọc ở độ cao tới 1000-2.000 m so với mực nước biển. Cây chua me đất hoa vàng mọc nhiều ở những vùng khí hậu nhiệt đới. Hiện nay chua me đất hoa vàng là một trong những loài cỏ dại nguy hại đối với các hệ sinh thái tự nhiên và hệ sinh thái nông nghiệp tại một số vùng nhiệt đới châu Á, chúng mọc thành thảm dày và lấn át các loài khác.
Loài này được liệt kê vào danh sách 100 loài sinh vật ngoại lai nguy hiểm nhất trên thế giới.
Phương pháp phòng trừ:
Áp dụng biện pháp cắt và nhổ là thích hợp với diện tích nhỏ, ngoài ra khi cần có thể tiến hành đốt trên những diện tích xâm hại lớn.
Phân bố:
Thế giới: Bhutan, India, Japan, Korea, Malaysia, Myanmar, Nepal, Pakistan, Russia, Thailand
Việt Nam: Phổ biến ở các tỉnh, thường được trồng làm cảnh.
Hà Nội:Ba Vì, Chương Mỹ, Đan Phượng, Đông Anh, Gia Lâm, Hoài Đức, Mê Linh, Mỹ Đức, Phú Xuyên, Phúc Thọ, Quốc Oai, Sóc Sơn, Thạch Thất, Thanh Oai, Thanh Trì, Thường Tín, Ứng Hòa, thị xã Sơn Tây, Cầu Giấy, Hà Đông, Hoàng Mai, Long Biên, Tây Hồ, Thanh Xuân, Bắc Từ Liêm, Nam Từ Liêm.
