Đây là ý kiến của Thứ trưởng Lê Công Thành, Trưởng Ban Chỉ huy phòng, chống thiên tai và Tìm kiếm cứu nạn (PCTT&TKCN) của Bộ Tài nguyên và Môi trường tại cuộc họp trực tuyến của Ban nhằm đánh giá kết quả công tác PCTT&TKCN 6 tháng đầu năm 2021 và phương hướng hoạt động 6 tháng cuối năm 2021, diễn ra ngày 24/6.
Cải tiến nội dung, đa dạng hóa bản tin dự báo
Báo cáo tại cuộc họp, Tổng cục trưởng Tổng cục KTTV Trần Hồng Thái, Phó Trưởng Ban Chỉ huy PCTT&TKCN của Bộ TN&MT nhấn mạnh, trong 6 tháng đầu năm 2021, Ban Chỉ huy đã chỉ đạo các đơn vị thuộc bộ gồm: Tổng cục KTTV, Tổng cục Biển và Hải đảo Việt nam, Cục Quản lý tài nguyên nước, Cục Viễn thám quốc gia, Viện Khoa học KTTV và BĐKH, Viện Khoa học Tài nguyên nước, Viện Khoa học Địa chất và Khoáng sản chủ động theo dõi tình hình thiên tai, ban hành các bản tin dự báo, cảnh báo ứng phó với các loại hình thiên tai.
Trong đó, Tổng cục KTTV là Cơ quan thường trực Ban Chỉ huy đã chủ động chỉ đạo các đơn vị trực thuộc theo dõi và dự báo 2 cơn bão, trong đó bão số 2 ảnh hưởng trực tiếp đến đất liền nước ta; 13 đợt không khí lạnh, trong đó có 2 đợt gây rét đậm, rét hại ở Bắc Bộ và khu vực từ Thanh Hóa đến Thừa Thiên Huế, nhiệt độ thấp nhất một số nơi ở vùng núi cao Bắc Bộ và Bắc Trung Bộ dưới 0oC; cảnh báo hạn cục bộ tại các khu vực Trung Trung Bộ, Nam Trung Bộ, Tây Nguyên; các đợt nắng nóng, mưa lớn diện rộng.
Tổng cục KTTV đã chỉ đạo Trung tâm Dự báo KTTV Quốc gia và các Đài KTTV khu vực, Đài KTTV tỉnh từng bước tiến tới dự báo dựa trên tác động, cảnh báo dựa trên rủi ro, nghiên cứu cải tiến nội dung, đa dạng hóa bản tin dự báo khí tượng thủy văn.
Trong năm 2020 và 6 tháng đầu năm 2021, công tác dự báo chuyên đề phục vụ cho các sự kiện lớn của đất nước như dự báo phục vụ bầu cử Quốc hội và Hội đồng nhân dân các cấp hay dự báo đột xuất phục vụ công tác tìm kiếm cứu hộ, cứu nạn như: cung cấp tin dự báo thời tiết, thủy văn ở các khu vực sạt lở đất tại tỉnh Thừa Thiên - Huế, Quảng Trị, sự cố đắm tàu tại Cửa Việt, Quảng Trị (tháng 10/2020) và tìm kiếm người mất tích trên vùng biển ngoài khơi tỉnh Khánh Hòa… đã được tăng cường.
Trong 6 tháng đầu năm 2021, Ban Chỉ huy PCTT&TKCN của Bộ cũng đã phối hợp chặt chẽ với Ban Chỉ đạo Trung ương về phòng, chống thiên tai, Ủy ban Quốc gia Ứng phó sự cố, thiên tai và Tìm kiếm Cứu nạn. Theo đó, khi có thiên tai xảy ra, Ban Chỉ huy PCTT&TKCN của Bộ đã tổ chức các cuộc họp trực tuyến phân tích, đánh giá dự báo, cảnh báo tình hình thiên tai và báo cáo kịp thời Lãnh đạo Bộ và Ban Chỉ đạo Trung ương về phòng, chống thiên tai.
Tổng cục Biển và Hải đảo Việt Nam đã phối hợp chặt chẽ với Ủy ban Quốc gia Ứng phó sự cố, thiên tai và Tìm kiếm Cứu nạn và các cơ quan liên quan để thực hiện các nhiệm vụ liên quan đến khắc phục sự cố chìm tàu, ứng phó sự cố tràn dầu trên biển. Tham dự Hội nghị thường niên đầu mối liên hệ các quốc gia (Thái Lan - Campuchia - Việt Nam) thực hiện Tuyên bố chung và Chương trình khung hợp tác sẵn sàng ứng phó sự cố tràn dầu trong vùng Vịnh Thái Lan; cử cán bộ tham gia Hội đồng thẩm định Kế hoạch ứng phó sự tràn dầu cấp tỉnh, thành phố theo yêu của Ủy ban Quốc gia Ứng phó sự cố, thiên tai và Tìm kiếm Cứu nạn.
Cục Quản lý tài nguyên nước theo dõi, giám sát việc vận hành các hồ chứa tuân thủ các quy định tại các quy trình vận hành liên hồ chứa, cung cấp thông tin, số liệu vận hành hồ chứa cho Tổng cục KTTV phục vụ công tác dự báo.
Viện Khoa học KTTV và BĐKH, Viện Khoa học Địa chất và Khoáng sản đã phối hợp với Tổng cục KTTV trong công tác dự báo, cảnh báo áp thấp nhiệt đới, bão, mưa lớn, lũ, lũ quét, trượt lở đất đá; cử cán bộ tham gia thảo luận trực tuyến khi có thiên tai và cung cấp các bản tin dự báo bão, áp thấp nhiệt đới, mưa lớn, lũ quét, trượt lở đất đá cho Trung tâm Dự báo KTTV Quốc gia tham khảo theo Quy chế phối hợp trong công tác dự báo, cảnh báo áp thấp nhiệt đới, bão, mưa lớn, lũ, lũ quét, trượt lở đất đá.
5-7 cơn bão ảnh hưởng đến đất liền
Dự báo xu thế thiên tai thời gian trong 6 tháng cuối năm, ông Mai Văn Khiêm, Giám đốc Trung tâm Dự báo KTTV Quốc gia cho biết, ENSO sẽ chuyển dần sang trạng thái trung tính từ tháng 6/2021 với xác suất khoảng 70-80%, sau đó tiếp tục duy trì trung tính đến đầu năm 2022.
Ông Mai Văn Khiêm nhận định, từ tháng 6 năm 2021, bão và ATNĐ có khả năng bắt đầu hoạt động ở vùng biển phía Bắc Biển Đông và gia tăng tần suất trong những tháng tiếp theo. Dự báo số lượng bão, ATNĐ trên khu vực Biển Đông và ảnh hưởng đến nước ta có xu hướng tương đương so với TBNN (TBNN khoảng từ 12-14 cơn, ảnh hưởng trực tiếp đến đất liền khoảng từ 5-7 cơn).
Nắng nóng tại khu vực Bắc Bộ và Trung Bộ không gay gắt và kéo dài như trong năm 2020. Tuy nhiên, vẫn có khả năng sẽ xảy ra nắng nóng cục bộ với nhiệt độ cao nhất trong ngày có thể đạt mức xấp xỉ 41-42 độ C.
Theo ông Mai Văn Khiêm, trong 6 tháng cuối năm 2021, lượng mưa có xu hướng gia tăng trên phạm vi toàn quốc, đặc biệt mưa nhiều hơn so với TBNN ở Bắc Bộ và Bắc Trung Bộ vào tháng 7 đến tháng 9/2021 và tháng 10 đến tháng 12/2021 ở Trung và Nam Trung Bộ. Mưa lớn có khả năng xảy ra dồn dập trong các tháng 10 và 11/2021 ở các tỉnh miền Trung, đặc biệt ở khu vực Trung và Nam Trung Bộ. Mưa lớn cục bộ nhiều khả năng gây ra tình trạng ngập úng tại các đô thị, các thành phố lớn và các khu vực trũng, thấp.
Bên cạnh đó, các đợt lũ vừa và lũ lớn ở Bắc Bộ có khả năng tập trung trong các tháng 8-9. Nguy cơ lũ quét và sạt lở đất xuất hiện sớm tại vùng núi khu vực Tây Bắc và Việt Bắc cũng như các sông suối nhỏ, vùng thượng lưu các sông ở Trung Bộ. Ngoài ra, tại một số vùng trũng thấp, ven sông, ven biển các tỉnh miền Đông Nam Bộ, đặc biệt tại thành phố thành phố Hồ Chí Minh, Cần Thơ, Vĩnh Long có nguy cơ cao xảy ra ngập lụt khi có lũ hoặc triều cường cao. Đỉnh lũ năm 2021 ở đầu nguồn sông Cửu Long có khả năng ở mức BĐ1-BĐ2; đỉnh lũ năm tại các trạm hạ lưu ở mức BĐ2-BĐ3, một số trạm trên BĐ3.
Từ tháng 7 đến tháng 8/2021, nguy cơ xảy ra hạn hán cục bộ và xâm nhập mặn tại các tỉnh ven biển Trung Bộ, đặc biệt tại các tỉnh từ Quảng Trị đến Ninh Thuận. Tại ven biển Trung Bộ, hiện tượng xói lở bờ biển tiếp tục diễn ra nghiêm trọng, nhất là trong các đợt triều cường kết hợp với gió mùa Đông Bắc có cường độ mạnh
Tăng cường phối hợp công tác
Tại Hội nghị, đại diện lãnh đạo một số đơn vị trực thuộc Bộ đã có tham luận làm rõ thêm các nội dung của báo cáo, như: công tác triển khai phối hợp phòng, chống thiên tai trên biển; các hoạt động giám sát, đánh giá, khắc phục và giải quyết hậu quả sự cố môi trường biển, sự cố tràn dầu khi có tình huống xảy ra. Công tác theo dõi, giám sát việc vận hành các hồ chứa nhằm bảo đảm việc tuân thủ Quy trình; cung cấp đầy đủ các thông tin, số liệu về vận hành hồ chứa phục vụ công tác phòng, chống thiên tai; công tác nghiên cứu khoa học phục vụ phòng, chống thiên tai…
Phát biểu kết luận cuộc họp, Thứ trưởng Lê Công Thành nhấn mạnh, trong năm 2020, không phải chỉ Việt Nam mới xảy ra nhiều thiên tai gây thiệt hại nghiêm trọng, đặc biệt là thiệt hại về tính mạng của nhân dân; mà trên thế giới cũng đã có những kỷ lục được xác lập. Điều này có nghĩa là biến đổi khí hậu và các tác động của nó đến các điều kiện thời tiết thủy văn đang diễn biến ngoài những quy luật chúng ta đã biết. Do vậy, đề nghị tất cả các đơn vị có liên quan, đặc biệt là Tổng cục KTTV phải có sự chuẩn bị kỹ lưỡng cho mỗi mùa mưa bão sắp tới.
Trong 6 tháng cuối năm, Thứ trưởng Lê Công Thành yêu cầu các đơn vị cần tiếp tục tăng cường sự phối hợp, chia sẻ thông tin, trao đổi, hướng dẫn sử dụng các thông tin của các lĩnh vực cho nhau, làm sao những công việc đang được phối hợp triển khai phải đi đến những thành quả cuối cùng. “Tổng cục KTTV và Viện Khoa học Địa chất và Khoáng sản tiếp tục làm việc kỹ lưỡng hơn, để làm sao kết quả điều tra, khảo sát, nghiên cứu của Viện Khoa học Địa chất và Khoáng sản về nguy cơ sạt lở đất được sử dụng triệt để trong cảnh báo thuộc Trung tâm Dự báo KTTV Quốc gia”, Thứ trưởng lấy ví dụ. Đồng thời, yêu cầu Tổng cục KTTV xây dựng phương án, hệ thống chia sẻ thông tin về thiên tai, bão lũ cho nội bộ các thành viên Ban Chỉ huy PCTT&TKCN của Bộ.
Thứ trưởng Lê Công Thành cũng yêu cầu Tổng cục Địa chất và Khoáng sản Việt Nam thực hiện hướng dẫn lại cho các địa phương cách sử dụng các thông tin về sạt lở bằng các hướng dẫn chi tiết chia sẻ qua mạng internet để các địa phương biết và triển khai. Đồng thời, cử cán bộ hướng dẫn địa phương (khi có yêu cầu) sử dụng hiệu quả các thông tin này.
Theo Thứ trưởng Lê Công Thành, các đơn vị cần làm việc trên tinh thần cởi mở, hợp tác trao đổi dữ liệu có kết quả cuối cùng là những thông tin cảnh báo, dự báo truyền được đến các cơ quan chỉ đạo từ Trung ương đến địa phương cũng như đến người dân, giúp công tác phòng, chống thiên tai được chủ động, giảm thiểu được thiệt hại đến mức thấp nhất, đặc biệt là thiệt hại về tính mạng con người.
Thanh Tùng
