Sáng kiến về các khoản đầu tư xanh - xóa hoặc giãn nợ cho những nước có thu nhập thấp để đổi lấy một dự án phát triển bền vững với môi trường - đang được đánh giá là giải pháp sáng tạo. Ý tưởng “hoán đổi nợ xanh” do Quỹ Tiền tệ quốc tế (IMF) và Ngân hàng Thế giới (WB) đưa ra nhằm giải quyết những rủi ro ngày càng gia tăng từ biến đổi khí hậu và thảm họa môi trường.
Theo WB, cuộc khủng hoảng do đại dịch Covid-19 gây ra đã khiến các nước đang phát triển gặp nhiều khó khăn hơn trong việc giải quyết những rủi ro ngày càng gia tăng từ biến đổi khí hậu và thảm họa môi trường. Với nguồn ngân sách eo hẹp, kèm theo nhiều khoản nợ, các nước này luôn cần đến công cụ hỗ trợ tài chính khẩn cấp để giải quyết tác động tới từ đại dịch và khủng hoảng kinh tế. Do đó, WB cho rằng bằng cách nới lỏng gánh nặng nợ của các chính phủ, vốn đã ở mức kỷ lục vào thời điểm trước khi đại dịch bùng phát, các nước nghèo có thể tập trung tài nguyên để phục hồi với các dự án xanh, đưa thế giới bước vào giai đoạn phát triển bền vững hơn.
Truyền thông quốc tế nhận định, sáng kiến này cho thấy nhận thức ngày càng tăng về tình trạng bất ổn kinh tế do đại dịch Covid-19 gây ra, làm trầm trọng thêm các hạn chế về ngân sách và thách thức về nợ, cản trở khả năng của một số quốc gia trong việc chuyển đổi sang năng lượng sạch, bảo vệ động vật hoang dã hay thay đổi cơ sở hạ tầng để chuẩn bị ứng phó với tác động của khí hậu. WB ước tính, hơn 30 quốc gia nghèo nhất thế giới đang phải đối mặt hoặc có nguy cơ phải chịu các khoản nợ khó giải quyết. Tổng Giám đốc IMF Kristalina Georgieva đánh giá, các nước có thu nhập thấp hiện phải đương đầu với cuộc khủng hoảng kép, vừa chịu áp lực trả nợ, vừa phải xoay xở trước các vấn đề môi trường.
Về lợi ích mà các quốc gia khởi động dự án xanh có thể thấy được, bà K.Georgieva lấy ví dụ về tỷ lệ tạo việc làm trong lĩnh vực năng lượng tái tạo so với lĩnh vực năng lượng than truyền thống là 7/1, dù những lao động này cũng cần thông qua các hoạt động đào tạo nhất định. Không giống như các sáng kiến khác tập trung vào một dự án tại một thời điểm, sáng kiến này triển khai việc cải thiện toàn bộ nền kinh tế một cách có hệ thống, hướng tới tiếp cận toàn diện hơn đối với cuộc khủng hoảng nợ, biến đổi khí hậu và mất đa dạng sinh học.
Theo Hãng tin Reuters, kế hoạch xanh vẫn đang trong giai đoạn đầu và mục tiêu là ra mắt nền tảng này vào cuối năm nay, với một ban thư ký đặt tại WB. Tuy nhiên, nền tảng này sẽ không thay thế các cuộc đàm phán về xử lý nợ trong khuôn khổ chung của Nhóm các nền kinh tế phát triển và mới nổi hàng đầu thế giới (G20). Ông Thierry Deau, nhà sáng lập, đồng thời là Giám đốc điều hành của nhóm Meridiam có trụ sở tại Paris, chuyên phát triển và tài trợ cho các dự án cơ sở hạ tầng cho rằng, nếu theo đuổi giải pháp "hoán đổi nợ xanh", sự lựa chọn này cần gắn với các điều kiện rõ ràng để bảo đảm khoản nợ được xóa sẽ kèm theo việc triển khai dự án xanh trên thực tế.
Tuần trước, một nhóm chuyên gia, gồm đại diện Liên hợp quốc, Tổ chức Hợp tác và Phát triển kinh tế (OECD), IMF, WB đã nhóm họp để đánh giá các giải pháp sáng tạo nhằm giúp các quốc gia giải quyết những thách thức gặp phải. Những đề xuất và biện pháp triển khai cụ thể dự kiến sẽ được công bố đúng vào thời điểm Hội nghị các bên tham gia Công ước khung của Liên hợp quốc về biến đổi khí hậu lần thứ 26 (COP26), được tổ chức vào tháng 11 tới tại thành phố Glasgow (Scotland thuộc Vương quốc Anh). Đại diện IMF cho biết, quỹ này sẽ làm việc với WB về lựa chọn hoán đổi nợ tại COP26, và sau đó quyết định tham gia hay không sẽ tùy thuộc vào các nước cho vay hoặc các chủ nợ.
