Ngày 25/10, tại Hà Nội, Ủy ban quốc gia về BĐKH, Bộ Tài nguyên và Môi trường phối hợp với Chương trình Phát triển Liên hợp quốc (UNDP) và Tổ chức Hợp tác phát triển Đức GIZ tổ chức “Diễn đàn Đối thoại chính sách cấp cao giữa Ủy ban quốc gia về Biến đổi khí hậu (BĐKH) và các đối tác phát triển”. Phó Thủ tướng Chính phủ Trịnh Đình Dũng, Phó Chủ tịch Ủy ban quốc gia về BĐKH chủ trì Diễn đàn.
Tham gia Diễn đàn có Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường Trần Hồng Hà và các Ủy viên Ủy ban quốc gia về BĐKH, thành viên của Hội đồng tư vấn cho Ủy ban quốc gia về BĐKH, đại diện các Bộ ngành. Về phía quốc tế có Ủy ban Liên chính phủ về BĐKH (IPCC), các Đối tác phát triển quốc tế, các Đại sứ quán. 
Việt Nam là một trong những quốc gia chịu nhiều tác động nhất của BĐKH
Phát biểu khai mạc Diễn đàn, Phó Thủ tướng Chính phủ Trịnh Đình Dũng khẳng định tầm quan trọng của Diễn đàn. Đây là cơ hội để Ủy ban quốc gia về BĐKH Việt Nam và các đối tác phát triển cùng trao đổi kinh nghiệm, chia sẻ thông tin, cập nhật các kết quả nghiên cứu khoa học về BĐKH và những tác động của BĐKH tới Việt Nam.
“Tại diễn đàn này, chúng ta cũng sẽ cùng nhau xác định các vấn đề còn thiếu hụt trong các cơ chế, chính sách, chương trình hành động của Việt Nam và khả năng hỗ trợ của các đối tác quốc tế để Việt Nam ứng phó có hiệu quả với tác động của BĐKH, thực hiện Thỏa thuận Paris và các cam kết khác tại COP21.” - Phó Thủ tướng Trịnh Đình Dũng nói.
Trong bài phát biểu khai mạc, Phó Thủ tướng Trịnh Đình Dũng cho biết, Việt Nam là một trong những quốc gia chịu nhiều tác động nhất của BĐKH. Theo Chỉ số rủi ro về khí hậu, Việt Nam là nước đứng thứ năm về thiệt hại do thiên tai, với trung bình mỗi năm có hàng trăm người bị thương vong và thiệt hại về GDP bình quân hàng năm là 1,9 tỷ đôla Mỹ - tương đương với 1,3% GDP.
do BĐKH, những năm gần đây, thiên tai, đặc biệt là bão, lũ và hạn hán ngày càng gia tăng về cường độ, tần suất, gây nhiều tổn thất lớn về người và thiệt hại cho nền kinh tế. Hàng năm trung bình có từ 6 đến 8 cơn bão và áp thấp nhiệt đới ảnh hưởng trực tiếp đến Việt Nam. Số lượng bão có cường độ mạnh xuất hiện nhiều hơn. Khu vực đổ bộ của các cơn bão, áp thấp nhiệt đới có xu hướng dịch chuyển dần về phía Nam và mùa bão kết thúc muộn hơn. Nhiều cơn bão có đường đi phức tạp, dị thường. Hạn hán có xu thế tăng lên với mức độ không đồng đều giữa các vùng khí hậu. Hiện tượng thời tiết cực đoan diễn ra phổ biến. Hiện tượng nắng nóng gia tăng rõ rệt ở nhiều vùng trong cả nước, đặc biệt ở Trung Bộ và Nam Bộ.
Ngay trong năm 2016, tình hình khí hậu diễn biến bất thường, rét đậm, rét hại ở phía Bắc, hạn hán kéo dài ở Nam Trung Bộ và Tây Nguyên, xâm nhập mặn ở đồng bằng sông Cửu Long nghiêm trọng nhất trong nhiều năm qua đã gây thiệt hại nặng nề cho sản xuất, đời sống và môi trường. Tăng trưởng kinh tế chậm lại, thấp hơn cùng kỳ năm 2015 (5,52% so với 6,32%). Lần đầu tiên sau nhiều năm, khu vực nông nghiệp giảm 0,18%, sản lượng lúa vụ Đông Xuân giảm 1,34 triệu tấn.
Trong thời gian tới, Việt Nam đặt mục tiêu: Bảo đảm ổn định kinh tế vĩ mô, tạo chuyển biến rõ rệt trong thực hiện 3 đột phá chiến lược (phát triển hạ tầng, thể chế kinh tế xã hội và phát triển nguồn nhân lực), tái cơ cấu kinh tế gắn với đổi mới mô hình tăng trưởng, nâng cao năng suất, chất lượng, hiệu quả và sức cạnh tranh, khuyến khích khởi nghiệp, phát triển do anh nghiệp, thúc đẩy tăng trưởng. Nâng cao tính tự chủ của nền kinh tế. Bảo đảm an sinh xã hội và chăm lo đời sống nhân dân. Chủ động ứng phó với BĐKH, phòng chống thiên tai, tăng cường quản lý tài nguyên và bảo vệ môi trường. Chỉ tiêu tăng trưởng kinh tế bình quân 5 năm tới là từ 6,5 - 7%/năm. Đến năm 2020, GDP bình quân đầu người khoảng 3.200 - 3.500 USD
“Mặc dù còn rất nhiều khó khăn, nguồn lực cho phát triển còn hạn chế, chúng tôi đã và đang chủ động, tích cực triển khai Chiến lược quốc gia về BĐKH và các chiến lược Tăng trưởng xanh, Phòng chống thiên tai, Phát triển năng lượng tái tạo...với nhiều chương trình, dự án thích ứng với BĐKH và giảm nhẹ phát thải khí nhà kính. Việt Nam cũng đã cam kết mạnh mẽ để cùng cộng đồng quốc tế ứng phó hiệu quả với BĐKH, trong đó có Đóng góp dự kiến do quốc gia tự quyết định (INDC), bao gồm đóng góp về giảm nhẹ phát thải khí nhà kính và thích ứng với BĐKH.” - Phó Thủ tướng Trịnh Đình Dũng khẳng định.
Việt Nam cam kết mạnh mẽ cùng cộng đồng quốc tế ứng phó với BĐKH
Về thực hiện các cam kết của Việt Nam tại Thỏa thuận Paris, Phó Thủ tướng Trịnh Đình Dũng cho biết, về giảm nhẹ phát thải khí nhà kính, Việt Nam đặt mục tiêu đến 2030 sẽ giảm 8% tổng lượng phát thải khí nhà kính so với kịch bản phát triển thông thường bằng các nguồn lực trong nước và có thể tăng lên thành 25% khi nhận được hỗ trợ quốc tế thông qua hợp tác song phương, đa phương và thực hiện các cơ chế mới trong Thỏa thuận khí hậu toàn cầu.
Về thích ứng với BĐKH, Việt Nam sẽ tiếp tục thực hiện các chương trình, dự án thích ứng với BĐKH trong khuôn khổ Chiến lược quốc gia về BĐKH nhằm tăng khả năng chống chịu, bảo vệ cuộc sống và sinh kế cho người dân, tạo điều kiện để có đóng góp lớn hơn trong giảm nhẹ phát thải khí nhà kính.
Ngay sau Hội nghị COP21 năm 2015 tại Paris, Chính phủ đã yêu cầu Bộ Tài nguyên và Môi trường phối hợp cùng các Bộ, ngành, địa phương khẩn trương xây dựng Kế hoạch thực hiện Thỏa thuận Paris tại Việt Nam. Kế hoạch hành động này hiện đang được Thủ tướng Chính phủ xem xét phê duyệt, trong đó đề ra những mục tiêu, nhiệm vụ, giải pháp rất cụ thể cả ngắn hạn, trung hạn và dài hạn cho các Bộ, ngành triển khai vàdự kiến nguồn lực để thực hiện, bao gồm nguồn lực để thực hiện nhiệm vụ bắt buộc và nhiệm vụ khuyến khích thực hiện.
Diễn đàn là cơ hội thuận lợi để trao đổi về ứng phó với BĐKH và triển khai Thỏa thuận Paris tại Việt Nam
Tại Diễn đàn, Phó Thủ tướng Trịnh Đình Dũng cũng khẳng định tầm quan trọng của Diễn đàn là cơ hội thuận lợi để các cơ quan hoạch định chính sách, các nhà khoa học trong nước và quốc tế, các đối tác phát triển cùng chia sẻ, trao đổi về những vấn đề đặt ra, kinh nghiệm, giải pháp ứng phó với BĐKH tại Việt Nam cũng như làm thế nào để triển khai thành công Thỏa thuận Paris tại Việt Nam.
Trên tinh thần đó, Phó Thủ tướng đề nghị các đại biểu tập trung thảo luận, trao đổi về các vấn đề sau:
Thứ nhất, cập nhật các kết quả nghiên cứu khoa học mới nhất về BĐKH và những tác động của BĐKH tới Việt Nam. Đây là nội dung hết sức quan trọng, tạo cơ sở nền tảng để xem xét đưa ra các giải pháp ứng phó phù hợp.
Thứ hai, chương trình hành động và những nỗ lực của Việt Nam trong chuẩn bị triển khai thực hiện Thỏa thuận Paris tại Việt Nam, thực hiện các cam kết đã nêu trong Đóng góp dự kiến do quốc gia tự quyết định (INDC) của Việt Nam và cùng cộng đồng thế giới ứng phó với BĐKH toàn cầu.
Thứ ba, những vấn đề trọng tâm cần chú trọng trong triển khai thực hiện các chiến lược quốc gia, chương trình hành động về BĐKH, tăng trưởng xanh, phòng chống thiên tai, phát triển năng lượng tái tạo..., bảo đảm thực sự phát huy hiệu quả hướng đến phát triển bền vững của nền kinh tế Việt Nam trong thời gian tới.
Thứ tư, xác định các vấn đề còn thiếu hụt trong các cơ chế, chính sách, chương trình hành động của Việt Nam và khả năng hỗ trợ của các đối tác quốc tế để Việt Nam ứng phó có hiệu quả với tác động của BĐKH, thực hiện Thỏa thuận Paris và các cam kết khác tại COP21.
Nhân dịp này, Phó Thủ tướng trân trọng cảm ơn Ủy ban liên chính phủ về BĐKH (IPCC) và cá nhân ngài Chủ tịch, cảm ơn các cơ quan Liên Hợp quốc, các đối tác phát triển, các nhà khoa học trên khắp thế giới… đã hợp tác với Chính phủ, các nhà khoa học Việt Nam trong việc cập nhật các thông tin, kết quả nghiên cứu mới nhất, làm cơ sở để các cấp phía Việt Nam đưa ra quyết định của mình.
“Trong thời gian qua, Việt Nam đã nhận được những sự hỗ trợ hiệu quả về xây dựng và hoàn thiện thể chế, chính sách và các hành động thích ứng với BĐKH, giảm nhẹ phát thải khí nhà kính của các đối tác quốc tế, của cộng đồng do anh nghiệp, của các tổ chức hoạt động vì sự phát triển vững bền của Việt Nam. Tôi mong các đối tác quốc tế, các tổ chức phi chính phủ, các cơ quan nghiên cứu khoa học, phát triển công nghệ trong và ngoài nước và tất cả các bạn sẽ tiếp tục đồng hành cùng Việt Nam trong ứng phó với BĐKH và triển khai thực hiện thành công Thoả thuận Paris.” - Phó Thủ tướng Trịnh Đình Dũng nhấn mạnh.
Các đối tác khẳng định tiếp tục hỗ trợ Việt Nam ứng phó với BĐKH
Phát biểu tại diễn đàn, bà Pratibha Mehta, Điều phối viên thường trú Liên Hợp Quốc và Đại diện thường trú UNDP tại Việt Nam cho biết, UNDP đã giúp các nhà khoa học Việt Nam có khả năng phân tích dữ liệu về khí hậu và tạo ra kiến thức về khí hậu. Liên Hợp Quốc đang tiếp tục hỗ trợ các nghiên cứu và phân tích về những khía cạnh khác nhau của BĐKH ở Việt Nam, nhằm cung cấp thông tin cho việc xây dựng các chính sách và hành động thích ứng và góp phần giảm thiểu phát thải khí nhà kính.
Bà Pratibha Mehta khẳng định Liên Hợp Quốc sẵn sàng hỗ trợ Việt Nam giải quyết các thách thức về BĐKH, trong đó ưu tiên: công tác nghiên cứu về BĐKH nhằm hỗ trợ việc thực hiện Thỏa thuận Paris về BĐKH tại Việt Nam, bao gồm INDC; nghiên cứu và xem xét các mục tiêu INDC của mình kỹ lưỡng hơn, xem xét triển khai các công nghệ và cơ chế mới, để có thể thích ứng với và giảm nhẹ hậu quả của BĐKH nhiều hơn nữa so với mức đã cam kết; (3) những kế hoạch đầu tư lớn trong vào hoạt động thích ứng với BĐKH, tập trung vào các khu vực, cộng đồng và các nhóm dân cư có nguy cơ bị ảnh hưởng nhiều nhất.
Ông Yasuo Fujita - Cơ quan hợp tác Quốc tế Nhật Bản JICA nhấn mạnh sự hợp tác chặt chẽ của các đối tác, và mối liên kết giữa chính sách với hoạt động thực tế tại Việt Nam. Về mặt chính sách, chương trình hỗ trợ ứng phó với BĐKH (SP-RCC) đã được công nhận là một trong các nền tảng cho sự phối hợp phát triển và đối thoại từ năm 2009 cho đến nay.
“Ngoài ra, chúng tôi, các đối tác phát triển đã và đang hỗ trợ việc áp dụng chính sách vào các hoạt động, ví dụ như chuyển đổi sang phương thức các-bon thấp thông qua xây dựng hệ thống giao thông công cộng ở các thành phố lớn; phát triển năng lượng tái tạo; đẩy mạnh quản lý nhu cầu thông qua phát huy hiệu quả năng lượng; giảm phát thải từ mất rừng và suy thoái rừng (Chương trình REDD+); giảm thiểu và quản lý rủi ro thiên tai; và nhiều hoạt động khác nữa.” - ông Yasuo Fujita nói.
Ông Ousmane Dione - Giám đốc quốc gia Ngân hàng Thế giới tại Việt Nam cũng khẳng định tầm quan trọng của quan hệ đối tác giữa các bên trong việc hỗ trợ Việt Nam ứng phó với những thách thức do BĐKH và phát triển một nền kinh tế vững mạnh theo hướng sử dụng carbon-thấp, nhằm hướng tới một tương lai thịnh vượng và bền vững.
Ông Ousmane Dione cũng bày tỏ sự lạc quan rằng giai đoạn 2016-2020 của Chương trình SP-RCC có thể giúp mang lại một số trong những phát triển về chính sách cần thiết để giúp cho Việt Nam giải quyết những thách thức về BĐKH và tăng trưởng xanh. Đồng thời, cam kết sẽ tiếp tục chia sẻ những kinh nghiệm và kiến thức cũng như huy động các nguồn lực sẵn có để góp phần vào việc thực hiện Chương trình SP-RCC dưới sự lãnh đạo của Chính phủ.
Kết thúc Diễn đàn, Bộ trưởng Trần Hồng Hà bày tỏ sự cảm ơn những đóng góp quý báu và chia sẻ kinh nghiệm của các đại biểu. Qua đó khẳng định sự cần thiết Việt Nam phải thay đổi mô hình phát triển theo hướng tăng trưởng xanh, kinh tế các bon thấp, từ bỏ các mô hình phát triển thâm dụng tài nguyên và môi trường. Vì vậy, tất cả các ngành, lĩnh vực đều phải nhìn nhận và coi các thách thức của biến đổi khí hậu là động lực để thay đổi, để phát triển nền kinh tế xanh, vừa ứng phó với biến đổi khí hậu vừa giảm nhẹ khí nhà kính.
“Việt Nam đang phải chịu tác động kép từ cả biến đổi khí hậu và mô hình phát triển không bền vững. Điều này khiến chúng ta bắt buộc phải thay đổi từ nhận thức, tư duy đến hành động trong ứng phó với biến đổi khí hậu. Đầu tiên phải thay đổi, cải thiện thể chế chính sách, nhằm tạo thuận lợi nhất cho do anh nghiệp, các tổ chức và cá nhân có thể tham gia cùng nhà nước cùng chung tay vì mục tiêu chung nhằm thích ứng với biến đổi khí hậu và giảm phát thải khí nhà kính.” – Bộ trưởng Trần Hồng Hà nhấn mạnh.
Kết thúc Bộ trưởng Trần Hồng Hà gửi lời cảm ơn tới các đối tác phát triển đã đồng hành với Việt Nam trong thời gian qua và những cam kết hỗ trợ Việt Nam tại diễn đàn ngày hôm nay. Bộ trưởng mong các đối tác phát triển tiếp tục hỗ trợ, giúp đỡ Việt Nam hoàn thành các mục tiêu và cam kết của mình, góp phần vào mục tiêu ứng phó biến đổi khí hậu chung toàn cầu.
CTTĐT(25/10/2016, http://www.monre.gov.vn/)
