Chính phủ vừa ban hành Nghị định 123/2024/NĐ-CP quy định về xử phạt hành chính trong lĩnh vực đất đai, trong đó yêu cầu Sở TN&MT các địa phương thông báo bằng văn bản về các vi phạm hành chính đất đai trên Cổng thông tin điện tử của Bộ TN&MT, UBND cấp tỉnh, Sở TN&MT.
Trước đây, tại Điều 58, Luật Đất đai 2013 có quy định nhà đầu tư không vi phạm quy định của pháp luật về đất đai đối với trường hợp đang sử dụng đất do Nhà nước giao đất, cho thuê đất để thực hiện dự án đầu tư khác.
Ngày 17/9/2024, Bộ TN&MT có Công văn 6280/BTNMT-ĐĐ gửi UBND các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương về việc tiếp tục công khai thông tin về vi phạm và việc khắc phục vi phạm pháp luật đất đai. Trong đó nêu rõ: Trong thời gian chưa hoàn thiện Hệ thống thông tin đất đai quốc gia, để đăng công khai các trường hợp vi phạm pháp luật đất đai, Bộ TN&MT đề nghị UBND các tỉnh, thành phố tiếp tục chỉ đạo thực hiện việc tổng hợp, công khai các trường hợp vi phạm và kết quả xử lý vi phạm pháp luật đất đai (việc khắc phục vi phạm pháp luật đất đai) trên Cổng thông tin điện tử của UBND tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương; đồng thời gửi báo cáo kết quả về Bộ TN&MT để đăng công khai trên Cổng thông tin điện tử của Bộ TN&MT.
Để hướng dẫn quy định này, tại Điều 14, Nghị định 43/2014/NĐ-CP quy định chi tiết về điều kiện đối với người được Nhà nước giao đất, cho thuê đất, cho phép chuyển mục đích sử dụng đất để thực hiện dự án đầu tư có yêu cầu: Việc xác định người được Nhà nước giao đất, cho thuê đất, cho phép chuyển mục đích sử dụng đất để thực hiện dự án đầu tư không vi phạm quy định của pháp luật về đất đai đối với trường hợp đang sử dụng đất do Nhà nước giao đất, cho thuê đất để thực hiện dự án đầu tư khác xác định theo các căn cứ: Kết quả xử lý vi phạm pháp luật về đất đai đối với các dự án tại địa phương được lưu trữ tại Sở TN&MT; Nội dung công bố về tình trạng vi phạm pháp luật đất đai và kết quả xử lý vi phạm pháp luật đất đai trên trang thông tin điện tử của Bộ TN&MT, Tổng cục Quản lý đất đai đối với các dự án thuộc địa phương khác…
Kế thừa quy định của Luật Đất đai 2013, tại điểm c khoản 2 Điều 122 Luật Đất đai 2024 quy định điều kiện để nhà đầu tư được giao đất, cho thuê đất, cho phép chuyển mục đích sử dụng đất thực hiện dự án là "Không vi phạm quy định của pháp luật về đất đai hoặc có vi phạm quy định của pháp luật về đất đai nhưng đã chấp hành xong quyết định, bản án đã có hiệu lực pháp luật của cơ quan có thẩm quyền... Việc xác định người sử dụng đất vi phạm quy định của pháp luật về đất đai áp dụng đối với tất cả các thửa đất đang sử dụng trên địa bàn cả nước".
Bên cạnh đó, tại Điều 233 quy định về Hệ thống theo dõi và đánh giá việc quản lý, sử dụng đất đai, là một bộ phận của "Hệ thống thông tin quốc gia về đất đai", được thu thập thông tin từ quá trình thi hành pháp luật về đất đai trên cả nước. Luật giao các cơ quan quản lý đất đai có trách nhiệm cập nhật thông tin lên Hệ thống và công khai để các tổ chức, cá nhân tìm hiểu.
Để hướng dẫn quy định này, Điều 101, Nghị định 102/2024/NĐ-CP quy định việc theo dõi và đánh giá đối với việc chấp hành pháp luật về đất đai bao gồm theo dõi tình hình vi phạm pháp luật đất đai của người sử dụng đất (các hành vi lấn đất, chiếm đất, hủy hoại đất; sử dụng đất không đúng mục đích; không đưa đất vào sử dụng hoặc chậm tiến độ sử dụng đất đối với dự án). Đồng thời, cũng quy định rõ việc cung cấp và phản ánh thông tin về quản lý, sử dụng đất đai để cập nhật vào Hệ thống theo dõi và đánh giá việc quản lý, sử dụng đất đai.
Tuy nhiên, hiện nay Hệ thống thông tin đất đai quốc gia chưa hoàn thiện nên các địa phương gặp khó trong việc xác định điều kiện để giao đất, cho thuê đất, chuyển mục đích sử dụng đất để giao cho chủ đầu tư.
Để giải quyết vấn đề này, ngày 4/10/2024, Chính phủ đã ban hành Nghị định 123/2024/NĐ-CP quy định về xử phạt hành chính trong lĩnh vực đất đai trong đó có quy định việc công khai thông tin về các vi phạm hành chính trong lĩnh vực đất đai.
Cụ thể tại Điều 33, Nghị định 123 về trách nhiệm của người có thẩm quyền xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực đất đai có quy định: Thông báo bằng văn bản về các trường hợp có hành vi vi phạm hành chính trong lĩnh vực đất đai và các trường hợp đã chấp hành xong quyết định xử phạt vi phạm theo quy định tại Nghị định đến cơ quan có chức năng quản lý nhà nước về đất đai cấp tỉnh để đăng công khai trên Cổng thông tin điện tử của UBND tỉnh, Sở TN&MT.
Đồng thời, quy định Sở TN&MT có trách nhiệm tổng hợp danh sách các trường hợp có hành vi vi phạm hành chính trong lĩnh vực đất đai và các trường hợp đã chấp hành xong quyết định xử phạt vi phạm hành chính theo quy định tại Nghị định, gửi Bộ TN&MT để đăng công khai trên Cổng thông tin điện tử của Bộ TN&MT.
Như vậy đã có quy định đồng bộ, thống nhất để triển khai Luật Đất đai 2024 trong việc công khai vi phạm pháp luật đất đai để phục vụ xác định một trong những điều kiện để được Nhà nước giao đất, cho thuê đất, cho phép chuyển mục đích sử dụng đất để thực hiện dự án đầu tư trong khi Bộ TN&MT cùng các địa phương đang xây dựng Hệ thống thông tin quốc gia về đất đai.
