Sáng 14/11, tại Hà Nội, Cổng Thông tin điện tử Chính phủ tổ chức cuộc tọa đàm “Chống rác thải nhựa” với khách mời là Thứ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường Võ Tuấn Nhân. Tham gia tọa đàm còn có GS.TS Đặng Thị Kim Chi, Chủ tịch Hội đồng hóa học và kỹ thuật, Hội Bảo vệ thiên nhiên và môi trường Việt Nam; Bà Trần Thanh Phương, Phó Giám đốc Tập đoàn An Phát Holdings; nhà báo Hoàng Quốc Dũng, Phó Chủ tịch Diễn đàn Nhà báo Môi trường Việt Nam.
Với quan điểm nhất quán là phát triển kinh tế phải đi đôi với bảo vệ môi trường, thời gian qua, Chính phủ đã ban hành và đang tiếp tục hoàn thiện hệ thống cơ chế, chính sách về bảo vệ môi trường, thúc đẩy việc thu gom, phân loại, tái chế, tái sử dụng chất thải rắn, hướng tới xây dựng một nền kinh tế tuần hoàn ở Việt Nam.
Tuy nhiên, cũng như nhiều quốc gia trên thế giới, Việt Nam đang phải đối mặt với thách thức rất lớn do ô nhiễm môi trường và biến đổi khí hậu, trong đó nổi lên là vấn đề chất thải rắn nói chung và tình trạng ô nhiễm rác thải nhựa nói riêng vẫn đang ở mức báo động. Theo thống kê chưa đầy đủ, mỗi hộ gia đình Việt Nam thường sử dụng 5 - 7 túi nilon/một ngày bao gồm cả túi to, túi nhỏ và những túi siêu nhỏ... như vậy hàng triệu túi nilon được sử dụng và thải ra môi trường hàng ngày. Chính thói quen sử dụng phổ biến các sản phẩm này trong đại bộ phận người dân hiện nay đang gây ô nhiễm môi trường sống và ảnh hưởng đến sức khỏe của con người.
Thúc đẩy việc thu gom, phân loại, tái chế, tái sử dụng rác thải nhựa.
Phát biểu tại buổi tọa đàm, Thứ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường Võ Tuấn Nhân cho biết: “Đứng trước vấn đề quản lý, xử lý chất thải nhựa và túi ni lông, Bộ Tài nguyên và Môi trường, các Bộ, ngành và địa phương đã và đang tích cực triển khai đồng bộ nhiều giải pháp. Chính phủ Việt Nam trong thời gian qua đã thấy rõ tác hại của rác thải nhựa và túi nilon, ngay từ năm 2011, Chính phủ đã trình lên Quốc hội thông qua Luật thuế Bảo vệ Môi trường, trong đó có quy định túi nilon không thân thiện với môi trường là một trong những đối tượng phải chịu thuế. Ngay sau đó, năm 2012 Bộ Tài nguyên và Môi trường đã ban hành Thông tư số 07/2012/TT-BTNMT quy định tiêu chí, trình tự, thủ tục công nhận túi ni lông thân thiện với môi trường: là đối tượng được miễn thuế bảo vệ môi trường.
Đặc biệt là tới năm 2013, Thủ tướng Chính phủ đã phê duyệt "Đề án tăng cường kiểm soát ô nhiễm môi trường đối với rác thải nhựa và túi nilon"; và sau đó các Bộ, ngành và địa phương đã có nhiều hoạt động, trong đó có các Hội thảo quốc gia và quốc tế, có những lớp tập huấn để tuyên truyền vận động người dân để có những hành động kiểm soát với ô nhiễm môi trường. Cho tới năm 2018, Thủ tướng Chính phủ đã phê duyệt điều chỉnh chiến lược quốc gia về quản lý chất thải rắn trong đó quy định rõ lộ trình, phương thức kiểm soát rác thải nhựa.
Ngày 25/4/2019, Thủ tướng Chính phủ đã có thư gửi đến các cơ quan, chính quyền các địa phương, doanh nghiệp và toàn thể đồng chí, đồng bào cả nước kêu gọi toàn xã hội chung tay hành động chống rác thải nhựa vì một Việt Nam trong lành, phát triển bền vững. Đặc biệt, vào ngày 9/6/2019, tại Hà Nội, Bộ Tài nguyên và Môi trường đã phối hợp với Trung ương Đoàn thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh, Ủy ban nhân dân thành phố Hà Nội tổ chức Lễ ra quân toàn quốc “Phong trào chống rác thải nhựa” với sự tham dự của Thủ tướng Chính phủ. Sau sự kiện này, hầu hết các Bộ, ngành và địa phương đã ban hành kế hoạch và triển khai các hoạt động quản lý chất thải nhựa, chống rác thải nhựa.”
Đẩy mạnh công tác truyền thông chống rác thải nhựa
Trả lời câu hỏi của Nhà báo Quốc Dũng: “Để thay đổi thói quen tiêu dùng thì phải tác động vào nhận thức của người dân, tuy nhiên có ý kiến cho rằng công tác truyền thông chống rác thải nhựa của chúng ta thời gian qua chưa phát huy hiệu quả như mong muốn, xin được biết ý kiến và đề xuất của ông về nhận định này?”, Thứ trưởng Võ Tuấn Nhân cho rằng: Công tác truyền thông nâng cao nhận thức chống rác thải nhựa là rất quan trọng. Bộ Tài nguyên và Môi trường thường xuyên phối hợp với Bộ, ngành và địa phương tổ chức nhiều hội thảo phổ biến, truyền thông, tuyên truyền tác hại của việc sử dụng một lần túi ni lông khó phân hủy, khuyến khích cộng đồng tăng cường tái sử dụng túi ni lông, sử dụng sản phẩm thân thiện hơn như túi nilon phân hủy sinh học.
Để lan tỏa các hoạt động quản lý rác thải nhựa, Bộ Tài nguyên và Môi trường đã phát động phong trào "Chống rác thải nhựa" trên toàn quốc nhằm kêu gọi sự tham gia trực tiếp của cộng đồng, vận động người tiêu dùng từ bỏ hành vi, thói quen sử dụng túi nilon khó phân hủy, đồ nhựa dùng một lần, khuyến khích sử dụng các sản phẩm dễ phân hủy, có thể tái sử dụng, thân thiện với môi trường; kêu gọi các doanh nghiệp, siêu thị, trung tâm thương mại sử dụng các vật liệu thân thiện mới môi trường thay thế các sản phẩm nhựa sử dụng một lần.
Đặc biệt vào tháng 6/2019, tại Lễ ra quân toàn quốc “Phong trào chống rác thải nhựa”, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đã kêu gọi cộng đồng doanh nghiệp nâng cao trách nhiệm xã hội, cùng chung tay chống rác thải nhựa, tích cực tham gia phân loại, thu hồi, tái chế, tái sử dụng túi ni lông, sản phẩm nhựa sử dụng một lần; các cửa hàng, siêu thị, nhà hàng, khu du lịch, dịch vụ, khách sạn… không sử dụng túi ni lông, sản phẩm nhựa sử dụng một lần; khuyến khích người mua sắm tự mang bao bì, túi đựng sử dụng nhiều lần, sử dụng sản phẩm thân thiện với môi trường. Cần đặt quyết tâm chính trị cao, phấn đấu đến năm 2021 các cửa hàng, chợ, siêu thị ở các đô thị không sử dụng đồ nhựa dùng một lần; đến năm 2025 cả nước không sử dụng đồ nhựa dùng một lần.
Bộ Tài nguyên và Môi trường đã tổ chức Lễ ký cam kết tham gia phong trào “Chống rác thải nhựa” với đại diện các tổ chức chính trị - xã hội, hiệp hội siêu thị, doanh nghiệp, các tổ chức phi chính phủ; phối hợp với các cơ quan thông tấn, báo chí đẩy mạnh tuyên truyền về nguy cơ ô nhiễm nhựa và nilon nhằm thay đổi thói quen, tiến tới từ bỏ thói quen sử dụng túi nilon, sản phẩm nhựa dùng một lần của người dân. Với các hoạt động đã thực hiện, thực tế cho thấy, túi nilon thân thiện với môi trường, các sản phẩm thân thiện với môi trường thay thể sản phẩm nhựa dùng một (01) lần đang dần có chỗ đứng trên thị trường, đặc biệt đã hiện hữu trong hệ thống các siêu thị, trung tâm thương mại lớn trên cả nước (Big C, Fivi Mart, Aeon, Coop mart, Vinmart, Maximart, …)
Triển khai đồng bộ các giải pháp chống rác thải nhựa
Tại tọa đàm, Thứ trưởng cũng cho biết, Bộ Tài nguyên và Môi trường đang rà soát, đề xuất, tham mưu Chính phủ nhiều giải pháp, trong đó có 3 nhóm giải pháp chính:
Một là, xây dựng cơ chế, chính sách, pháp luật nhằm hạn chế tình trạng rác thải nhựa gây ô nhiễm môi trường như: xây dựng dự án Luật Bảo vệ môi trường sửa đổi, chú trọng các chính sách hỗ trợ, khuyến khích doanh nghiệp, người dân đầu tư, sản xuất, sử dụng các loại vật liệu thân thiện với môi trường, tăng cường tái chế và tái sử dụng chất thải; tham mưu Chính phủ sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 155/2016/NĐ-CP quy định về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực bảo vệ môi trường, trong đó chú trọng các chế tài xử lý nghiêm đối hành vi xả rác thải gây ô nhiễm môi trường; trình Chính phủ xem xét, ban hành trong năm 2020; tham mưu Thủ tướng Chính phủ xem xét, sửa đổi Quyết định 73/2014/QĐ-TTg về Danh mục phế liệu được phép nhập khẩu theo hướng chỉ cho phép nhập các loại nhựa có giá trị tái chế cao.
Về thuế, đánh thuế cao đối với những sản phẩm nhựa và nilon sử dụng một lần; miễn, giảm thuế đối với các sản phẩm thân thiện môi trường.
Hai là, đẩy mạnh hoạt động nghiên cứu khoa học, ứng dụng và chuyển giao công nghệ tái chế chất thải túi ni lông và chất thải nhựa thành các sản phẩm thân thiện hơn với môi trường; sản xuất những sản phẩm thân thiện môi trường để thay thế như túi đựng thân thiện môi trường, chai, lọ thân thiện môi trường… Phối hợp với Bộ Kế hoạch và Đầu tư, các bộ, ngành và địa phương thúc đẩy xây dựng nền kinh tế tuần hoàn ở Việt Nam.
Ba là, đẩy mạnh các hoạt động truyền thông nâng cao nhận thức về tác hại của các sản phẩm có nguồn gốc từ nhựa, túi ni lông sử dụng một lần đối với môi trường, hệ sinh thái và sức khoẻ con người; thường xuyên phát động các phong trào phòng chống rác thải nhựa.
Bốn là, xác định rõ trách nhiệm của chính quyền địa phương. Ủy ban nhân dân các tỉnh, thành phố tổ chức thực hiện: hạn chế và tiến tới chấm dứt việc nhập khẩu, sản xuất và cung cấp các loại túi nilon khó phân huỷ kể từ năm 2026 tại các trung tâm thương mại, siêu thị phục vụ cho mục đích sinh hoạt; tuyên truyền, vận động và tổ chức ký cam kết chống rác thải nhựa, không sử dụng sản phẩm nhựa dùng một lần đối với các cơ sở sản xuất, các tổ chức phân phối sản phẩm, trung tâm thương mại, cửa hàng, nhà hàng, chợ, siêu thị; xây dựng và tổ chức thực hiện các mô hình điểm thực hiện hạn chế sử dụng túi khó phân hủy, chuyển từ việc sử dụng túi ni lông sang các loại túi giấy và bao gói khác; thúc đẩy thị trường tiêu thụ túi thân thiện với môi trường; kiểm soát chặt chẽ các hoạt động sản xuất túi ni lông khó phân hủy trên địa bàn, đặc biệt là nhóm sản xuất quy mô hộ gia đình; tăng cường kiểm tra, giám sát hoạt động sản xuất và tiêu thụ túi ni lông khó phân hủy và sản phẩm nhựa dùng 1 lần; hỗ trợ, thúc đẩy các hoạt động thu gom, tái chế, tái sử dụng chất thải nói chung và chất thải nhựa nói riêng.
Theo monre.gov.vn (http://monre.gov.vn/Pages/phoi-hop-dong-bo-nhieu-giai-phap-%E2%80%9Cchong-rac-thai-nhua%E2%80%9D.aspx)
